A. Damen – Treatment of osteoarthritis of the carpometacarpal joint of the thumb

Samenvatting

De duim is van groot belang voor de functie van de hand vanwege zijn vermogen beweeglijkheid te combineren met stabiliteit. De duim kan niet alleen naar binnen, buiten, omhoog en omlaag bewogen worden maar kan ook worden gedraaid. De combinatie van deze bewegingen maakt het mogelijk de duim tegenover de andere vingers te plaatsen (oppositie). Oppositie vindt voornamelijk plaats in het basisgewricht van de duim; het gewricht tussen het handwortelbeentje van de duim en het middenhandsbeentje van de duim. Het handwortelbeentje van de duim wordt ook wel groot veelhoekig beentje of trapezium genoemd; het gewricht tussen het trapezium en het middenhandsbeentje het carpometacarpale-1 of CMC-1 gewricht. Dit gewricht is een dubbel zadelgewricht, zo genoemd naar de vorm. Om voorwerpen vast te pakken is beweeglijkheid van de duim alleen echter niet voldoende; ook stabiliteit is vereist. Stabiliteit ontstaat door de vorm van het CMC-1 gewricht, door de gewrichtsbandjes en door het aanspannen van de spieren. Tijdens grijpen en knijpen leidt dit echter tot een grote kracht op het CMC-1 gewricht. Deze grote kracht in combinatie met beweeglijkheid enerzijds en stabiliteit anderzijds maakt dit gewricht gevoelig voor slijtage (osteoarthrose). Andere oorzakelijke factoren voor osteoarthrose zijn veroudering, geslacht, vorm van het gewricht en van de gewrichtsoppervlakken, letsels van het gewricht, handenarbeid, en bovendien de aanwezigheid van reumatische aandoeningen.

Steoarthrose van het CMC-1 gewricht begint geleidelijk aan en leidt aanvankelijk alleen tot pijn na intensieve handenarbeid. Later in het proces wordt de pijn heviger en continu en kan leiden tot een beperking alledaagse activiteiten te verrichten. Osteoarthrose van het CMC-1 gewricht kan zich beperken tot alleen het gewricht tussen het trapezium en het middenhandsbeentje van de duim. Echter vaak zijn ook de andere gewrichtsoppervlakken van het trapezium namelijk dat met het middenhandsbeentje van de wijsvinger, met het klein veelhoekig beentje en/of met het scheepsbeentje aangedaan.

Ter behandeling van CMC-1 osteoarthrose bestaan er vele vormen van therapie, vari‘rend van uitleg en vermindering van de manuele activiteiten, via medicatie en spalktherapie tot aan vele vormen van operatie. Deze veelheid aan therapeutische opties weerspiegelt de afwezigheid van de ideale therapie. Keuze uit de beschreven behandelingen wordt bemoeilijkt doordat de literatuur slecht vergelijkbaar is. Conservatieve therapie kan voor naar het ziekenhuis verwezen pati‘nten met CMC-1 osteoarthrose door de medisch specialist maximaal